عنوان خبر:فضای مجازی؛ دنیای بی‌قانون
پنجشنبه 17 دي 1388 - 00:09:16


کبری فرشچی - اکنون عصر انفجار اطلاعات است. روز به روز استفاده از اینترنت و فضای مجازی گسترش می‌یابد، به گونه‌ای که فضای مجازی خود تبدیل به یک دنیای وسیع و گسترده شده است. اما آیا هیچ قانونی بر این دنیای بزرگ و گسترده حاکم است؟
چقدر از این فضا سالم است و چقدر از آن ناسالم؟ و آیا نظام‌های ارزشی، فرهنگی، ملی یا قومی بر فضای مجازی حاکم‌اند؟



دکتر موسوی، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با «جوان» درباره سلامت فضای مجازی می‌گوید: یافته‌های حاصل از تحقیقات، نگرانی‌هایی را در خصوص استفاده از کامپیوتر و فضای مجازی در سطح کلیه کشورهای جهان ایجاد کرده است. و امروز بحث استفاده نادرست از این خدمات مطرح است و باندهای سازمان یافته جرم برای مقاصد اقتصادی، فرهنگی و گسترش ناهنجاری و فساد از این سیستم جهانی سوءاستفاده می‌کنند. وی فضای مجازی را یک فرصت جدید می‌داند که به تعبیر برخی از نویسندگان انقلابی بزرگ‌تر و تأثیرگذارتر از انقلاب صنعتی است و ادامه می‌دهد: این انقلاب الکترونیکی فرصتی را برای توده‌های اجتماعی فراهم کرده و خدماتی را ارائه می‌دهد.
جنبه‌های مثبت و منفی فضای مجازی
دکتر موسوی بخشی از کاربردهای مثبت فضای مجازی را غیر قابل انکار می‌داند و معتقد است: فضای مجازی کاربردهای بسیار مفیدی در تبادل اطلاعات، آموزش، تجارت، اقتصاد و... دارد. اما در کنار این خدمات پاره‌ای از مضرات و تبعات منفی آن را شاهدیم که می‌تواند تهدیدی برای سلامت روانی جامعه و حفظ نظام هنجارها و ارزش‌ها باشد. وی ادامه می‌دهد: در شبکه گلوبال (جهانی) هر کسی می‌تواند در هر مکانی که به سیستم اینترنت دسترسی داشته باشد و با ارائه یک وبلاگ فضایی را ایجاد کرده و کاربرهایی را به خود جلب کند. وی معتقد است ما با یک عصر جدیدی از تولید شخصیت مجازی که مطلع، آگاه و هوشمند است روبه‌رو هستیم اما در کنار این مسأله به خاطر تولید برخی جریان‌ها که جامعه را به سمت ناهنجاری هدایت می‌کند، مشکل داریم.
فضای مجازی و حریم خانواده
این جامعه‌شناس در رابطه با تأثیر فضای ناامن مجازی بر امنیت خانواده می‌گوید: در پیمایشی که روی جوانان صورت گرفته مشاهده شده در فاصله سنی 22-16 سال حجم زیادی از کاربران فضای مجازی در سایت‌ها به دنبال مسائل غیر اخلاقی و تصاویر و سایت‌های مبتذل هستند و گزارش‌ها حاکی از آن است که فضای مجازی به شدت وارد حریم ا خلاقی خانواده‌ها شده است و سعی می‌کند تا هنجارهای خانواده‌ها را تغییر داده و به سمت مسائل غیر اخلاقی پیش ببرد.
فضای مجازی در ایران
دکتر موسوی در رابطه با فضای مجازی در ایران می‌گوید: در کشور ما فضای مجازی حوزه‌های مختلفی را پوشش می‌دهد که بخشی از آن باید تقویت و بخش دیگری باید محدود شود. وی در این رابطه می‌افزاید: در کشورهای مختلف با روش‌های متفاوتی با این مسأله مقابله می‌شود که از جمله بلوکه کردن فضاهای مجازی ناسالم و جایگزین کردن فضای مجازی جدید است. وی با اشاره به نقش رسانه‌ها در آگاه‌سازی طبقات و خصوصاً نسل جوان می‌گوید: لازم است در مدارس، دروسی در رابطه با مسائل اخلاقی با بیان‌های مستدل و مستند پیش‌بینی شود تا آگاهی‌های لازم نسبت به فضای مجازی ناسالم در اختیار نسل جوان قرار بگیرد. دکتر موسوی با اشاره به اینکه امروز با عصر انفجار اطلاعات روبه‌رو هستیم می‌گوید: در هر ثانیه حجم بسیار بالایی از تصاویر و داده‌ها تولید شده و به زبان‌های مختلف در اختیار جوان‌های ما قرار می‌گیرد. وی در رابطه با سیاست‌های بهره‌وری از این حجم گسترده داده می‌گوید: ما باید به قدری در این شبکه فعال شویم و به صورت هوشمندانه و هنرمندانه محتوای مختلف تولید کنیم تا جوان‌های ما به سراغ قسمت‌های منفی فضای مجازی نروند. وی بسیاری از Homepageهای ایرانی را خوب و پرمخاطب می‌داند اما معتقد است که این Homepageهای خوب باید تقویت شوند تا از بار منفی فضای مجازی کاسته شود.
نگرانی‌ها درباره فضای مجازی
این جامعه‌شناس بیشترین نگرانی را درباره فضای مجازی در دو بعد می‌داند: یکی بعد بهره‌برداری سیاسی از این فضا و بعد دیگر بعد اخلاقی، سپس می‌گوید: لینک‌های سیاسی ما باید به گونه‌ای باشد که آسیب‌‌پذیری و ریسک‌پذیری سیاسی را کاهش دهند و به مشکلات سیاسی دامن نزند. وی بعد اخلاقی را بسیار مهم‌تر از بعد سیاسی دانسته و می‌افزاید: براساس تحقیقات حتی در کشورهای اروپایی نیز از بابت آسیب‌های اخلاقی فضای مجازی نگرانی‌هایی وجود دارد و آنها نیز نگران از دست دادن چارچوب‌های اخلاقی خود در این فضا هستند و برای این منظور سیستم‌های کنترلی را برای فضای مجازی پیش‌بینی کرده و برای Homepage ما شناسنامه‌ای تعریف می‌کنند و مالیات می‌گیرند و ضوابط آن را کنترل می‌کنند.
فضای واقعی نیز چندان سالم نیست
دکتر موسوی معتقد است فضای مجازی با سرعت رو به گسترش است. وی بهترین راهکار مقابله با بخش منفی آن را آموزش جوانان و نوجوانان می‌داند و می‌گوید: ‌البته بخشی از مشکل نیز به جامعه بیرون از فضای مجازی و فضای رئال برمی‌گردد که باید حل شود.
دوگانگی یا چند گانگی شخصیت در فضای مجازی
این جامعه‌شناس در پاسخ به سؤال خبرنگار «جوان» در رابطه با اینکه چرا برخی افراد در فضای رئال رفتاری منطقی دارند اما در فضای مجازی به گونه‌ای غیر اخلاقی رفتار می‌کنند می‌گوید: این دوگانگی یا چند گانگی شخصیتی مشکلی است که ریشه در پرورش شخصیت‌ ما در شرایط کنونی دارد. فرد در داخل فضای مجازی با تخیلات و تصورات دیگر، ایده‌های دیگری را دنبال می‌کند.
در جهان شبکه‌ای با یک دوگانگی روبه‌رو هستیم و کسی که پای سیستم می‌نشیند و روزی چند ساعت در وب گشت و گذار دارد، شخصیت دوگانه‌ای پیدا می‌کند. این مسأله در صورت کلی متأثر از کاهش اخلاقیات اجتماعی ماست و اگر فضای مجازی هم نباشد، خود را در جایی دیگر نشان می‌دهد.
وی به این پرسش که آیا در جوامع دیگر با این مسأله مواجه نیستیم اینگونه پاسخ می‌دهد: در کشورهای دیگر نیز بسته به اینکه وضعیت ساختار اخلاق در چه حدی است این مسأله وجود دارد. اما به دلیل هنجارهای متفاوت در هر جامعه‌ای شیوه مبارزه با این مسائل نیز متفاوت است. در جوامع دیگر سعی می‌شود تا اخلاق شهروندی و اجتماعی را پرورش دهند. در کشور ما متأسفانه اخلاق اجتماعی ما مشکل دارد و در بسیاری موارد در معرض سؤال قرار می‌گیرد.
اگر اخلاق عمومی ما درست شود ساختار اجتماعی، ساختار خانواده، مشکلات اقتصادی و تعادل در روابط اجتماعی و زیرساخت‌های فرهنگی اصلاح شود در آن صورت بهره‌وری نادرست از فضای مجازی نیز جنبه سطحی پیدا می‌کند.
تکنولوژی، شمشیری دولبه
دکتر موسوی می‌گوید: ما خیلی از فرصت‌های تکنیکی فنی و الکترونیکی را در زندگی و محل کار خود داریم که می‌توانیم از هر کدام به شیوه درست یا نادرست استفاده کنیم. تکنولوژی همانند شمشیری دو لبه است که هم به ما خدمات می‌دهد و هم می‌تواند از آن سوءاستفاده کرد. آمارها نشان می‌دهد، بهره‌برداری بد از فضای مجازی در حال رشد است. عقل سلیم به ما می‌گوید تا از هر چیز به درستی استفاده کنیم اما با گروه‌هایی در جامعه روبه‌رو هستیم که تابع عقل سلیم نیستند و متوجه نیستند که این اعتیاد غلط نه تنها برای خودشان بلکه برای خیلی اشخاص دیگر نیز مضر است و در مواردی بوده که این بهره‌برداری نادرست سبب ایجاد طلاق و اختلاف بین زن و شوهرها شده و بحران‌های زیادی را به وجود آورده است. بنابراین باید نظارت بیشتری روی آن صورت گیرد.

منبع : جوان آنلاين



این خبر از طرف پایگاه خبری گلستان نیوز
( http://www.golestannews.ir/news-26.html )