عنوان خبر:مناره های تاریخی پل آق قلا آب شدند/ پل آجری در محاصره دستفروشان
جمعه 27 اسفند 1389 - 22:04:14


تنها پل دارای تزئینات آجرکاری برآمده ایران در آق قلا یکی از نمونه‌های منحصر بفرد شهر اسپدژ است که اکنون به دلایل مختلف اثری از دو مناره تاریخی آن نیست.



به گزارش خبرنگار پيام گلستان به نقل از خبرگزاری مهر، این پل از بناهای قدیمی شهرستان آق قلا است که در دوران صفویه بر روی رودخانه گرگان ساخته شده است و در عکسی که در دوره ناصرالدین‎شاه از این پل برداشته‎اند، دو مناره در کنار پل دیده می‎شود و اکنون از این مناره‎ها اثری نیست.

این پل، به طول آن 35 متر، عرض آن 4 متر و ارتفاع آن و 10 متر از سطح آب، دارای پنج چشمه با ساختمان قدیمی است و تعمیرات جدیدی نیز در آن شده است، .

مصالح اصلی پل، آجر و ملات گچ و آهک بوده و در تعمیرات دوره اخیر، از سیمان و مصالح جدید نیز در آن استفاده شده است.
این پل دارای چهار دهانه با طاق جناغی و پایه‌هایی مستحکم است، پایه‌های پل در جهت خاوری (مخالف جریان آب) برای شکستن فشار آب به صورت مثلثی (موج شکن) شکل گرفته است.
همچنین در جهت باختری (موافق جریان آب) به صورت نیم دایره است و موج شکنهای پل که اندازه هر یک از اضلاع مثلثی آن به 3.45 متر می‌رسد، در دوره اخیر با سیمان اندود شده است.
بخش نیم دایره پایه‌ها در نمای باختری، علاوه بر اینکه به عنوان پشتیبان بدنه پل است، با تمهیدات در نظر گرفته شده و آجر کاری زیبا، به صورت عامل تزیینی درآمده است.
موج شکن‌های مثلثی و پشتیبانهای نیم دایره پل تا نزدیک سطح پل بالا آمده است و در بالای تعدادی از پشتیبانهای پل، قاب‌های مستطیل شکلی تعبیه شده که امروزه دو عدد از آنها باقی است و این قابها برای تزیین یا قراردادن کتیبه در نظر گرفته شده است.
سطح گذرگاه پل که از طرفین با جان پناهی به ارتفاع 1.10 متر و پهنای 50 سانتی متر محدود شده است،‌ در گذشته سنگ فرش بوده اما در دوره اخیر با آسفالت پوشش یافته است.
پهنای گذرگاه پل ( فاصله بین جان پناه‌ها) از 4.20 تا 4.40 متر متغیر است، جان پناه‌های پل نیز در دوره اخیر با سیمان اندود شده است. این تغییرات، به اصالت تاریخی پل لطمه وارد ساخته است.
عرض دهانه‌های پل، از شمال به جنوب به ترتیب، 7.5، 7.6 و 6.40 متر است، ارتفاع دهانه‌ها نیز از تیزه قوس تا سطح آب، به ترتیب، 9.75، 11.40، 12 و 10.70 متر و ضخامت بخش فوقانی پل، از تیزه طاق‌ها تا لبه پل، به ترتیب، 2.10، 2.80، 2.40 و دو متر است.
درون اولین چشمه از جهت شمال باختری، سکوی مستطیل شکل و بلندی به عرض 2.10 متر با آجر ساخته‌اند که ذر ظاهر هم زمان با ساخته پل بوده و به عنوان صفه‌ای جهت استراحت و نشیمن به کار می‌رفته است.
پل آق قلا به شمار 919 به ثبت تاریخی رسیده است و تنها پل دارای "تزئینات آجرکاری برآمده" ایران در آق قلا از نظر بهداشتی وضعیت اسفباری دارد.

پل آق قلا در محاصره مرغ فروشان و دستفروشان
این پل دوره صفوی که تنها پل با تزئینات آجری کاری در کشور است به رغم اهمیت تاریخی و باستانی، وضعیت بهداشی نگران کننده ای دارد و خون های مرغ ریخته شده در پای این پل تاریخی وضعت اسفباری ایجاد کرده است.
خون مرغ ریخته شده، لجن، زباله در حاشیه و زیر پل تاریخی آق قلا وضعیت مشمئز کننده ای ایجاد کرده و بوی تعفن تا چندین متر اطراف پل استشمام می شود.
وضعیت این بنای تاریخی به گونه ای است که گردشگران رغبت نمی کند تا از این میراث فرهنگی بازدید کنند و متاسفانه این پل تاریخی باارزش فرهنگی و تاریخی ناشناخته مانده و تلاشی برای معرفی آن صورت نگرفته است.
براساس اعلام مسئولان میراث فرهنگی گلستان، یک میلیارد و 700 میلیون ریال برای ساماندهی تنها پل با تزئینات آجرکاری برآمده کشور در آق قلا هزینه شده است.
پنجشنبه بازار و صنایع دستی

از مراکز دیدنی آق قلا می توان به پنجشنبه بازار آن اشاره کرد که صنایع دستی این منطقه و نیز ترکمن ها را می توان مشاهده و خرید کرد و از معروفترین آنها می توان به قالی و قالیچه و پشتی ترکمنی اشاره کرد. قالی و قالیچه های ترکمنی دستبافی پرزدار و زیباست که از طریق درگیری تار و پود و پرز با نقوش هندسی روی دار قالی بافته می شود.
مواد اولیه این هنر پشم، کرک، نخ پنبه ای و ابریشم است. شهرستان آق‌قلا در شمال استان گلستان و در کنار رودخانه گرگانرود با داشتن آثار تاریخی، گل‌فشان‌های دیدنی و صنایع دستی همچون قالی و پشتی ترکمن از مناطق گردشگرپذیر این استان است.
این شهرستان با جمعیتی حدود 109هزار نفر، یک هزار و 763 کیلومترمربع وسعت دارد معادل 8.6 درصد از مساحت استان را شامل می شود و بسیاری از ساکنان آن را هموطنان ترکمن تشکیل می‌دهند.
تراکم نسبی جمعیت این شهرستان در سال 1382 برابر با 84.5 نفر در هر کیلومتر مربع بوده که از تراکم نسبی جمعیت نسبی جمعیت استان 81.5 بیشتر است.
این شهرستان از شمال به کشور ترکمنستان از جنوب به شهرستان گرگان و علی آباد از شرق به شهرستان گنبد و از غرب به شهرستان ترکمن محدود می شود.
براساس مستندات، این شهر توسط “شاه‌عباس” در سال 1020هجری قمری بنا شد و در ابتدا به نام “ اسپیدژ” یا “دژسفید” معروف بوده و در زمان حکومت پهلوی به “پهلوی دژ” تغییر نام داد و امروز نام آق‌قلا گرفته که در زبان ترکمنی به معنای دژ یا قلعه سفید است.
براساس تقسیمات کشوری در سال 82 این شهرستان دارای 2 بخش مرکزی و وشمگیر -2 شهر (آق قلا و انبارالوم ) و 5 دهستان و 74 آبادی و5 آبادی خالی از سکنه است.


این خبر از طرف پایگاه خبری گلستان نیوز
( http://www.golestannews.ir/news-2945.html )