در اين ديدار كه بيش از 4 ساعت به طول انجاميد، رهبر انقلاب اسلامي علم را پايه اصلي حوزه هاي علميه برشمردند و خاطرنشان كردند: اساس حوزه علميه بر علم استوار است، بنابراين حوزه بايد به لوازم علم محوري پايبند باشد.

حضرت آيت الله خامنه اي استقبال از طرح سؤال و شبهه را از جمله لوازم پايبندي حوزه ها به هويت علمي دانستند و افزودند: علم، پرسش زا و پرسش آفرين است و مجموعه هاي علم محور از جمله حوزه، بايد با روي باز با سؤال و شبهه و ابهام روبرو شوند.

رهبر انقلاب اسلامي با اشاره به معارضات علمي و بسيار جدي رايج در طول تاريخ حوزه ها، خاطرنشان كردند: اين سنت ارزشمند بايد در رشته هاي مختلف حوزه تقويت شود.

ايشان قطع سؤال را منجر به قطع علم و دانش دانستند و افزودند: طرح سؤال و بيان مسئله و شيوه جديد، هيچ ايرادي ندارد و حتي اگر آنچه مطرح مي شود غلط باشد بايد با شيوه هاي علمي با آن برخورد كرد.

رهبر انقلاب اسلامي آزادفكري و آزادانديشي را از ديگر سنت‌هاي رايج در حوزه‌ها دانستند و با تأكيد بر تعميق اين سنت حسنه افزودند: آزادانديشي خاصيت علمي بودن است و تحجر در ميدان علم اصولاً معنا ندارد.

حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در عين حال، برخي اظهارنظرها درباره نبودن فضاي آزادي و نقادي در حوزه را تهمتي بزرگ برشمردند و افزودند: آزادانديشي جاري در حوزه از قبل نيز بيشتر است اما اين آزادانديشي بايد در سطوح مختلف گسترش و تعميق يابد و اهل فكر در همه رشته‌ها، همه گونه آراء و افكار خود را آزادانه بيان كنند.

حضرت آيت الله خامنه اي خودباوري و اعتماد به نفس علمي را از ديگر لوازم استمرار هويت علمي حوزه ها دانستند و افزودند: در تضارب آرا و انديشه ها، علم بايد برترين ارزش را در حوزه ها داشته باشد، البته تقوا و زهد و خشوع ارزش‌هاي برتر است اما علم قابل سنجش و محك‌زدن است و از اين منظر عالم ترين افراد بايد در حوزه ها داراي بيشترين ارزش ها باشند.

ايشان در باب اخلاق علمي حوزه، بر انصاف علمي و جديت در كارهاي علمي تأكيد كردند و افزودند: استاد حوزه با مطالعه و تأمل، فكر نو توليد كند تا حوزه به آفات نظام جديد آموزش مبتلا نشود.

رهبر انقلاب اسلامي ارتباط فعال با جامعه علمي و ملي و جامعه فراملي را از ديگر ضروريات حفظ بافت علمي حوزه دانستند و افزودند: حوزه قم با دانشگاه‌ها و ديگر حوزه هاي كشور و حوزه هاي جهان اسلام، ارتباط منضبط علمي داشته باشد و استفاده از وسائل نوين ارتباط جمعي، مي تواند اين ارتباطات را تسريع و تسهيل كند.

حضرت آيت الله خامنه اي مخالفت با سركوب آراء را از ديگر سنت‌هاي پويا و زيباي حوزه ها خواندند و افزودند: در حوزه‌ها براي رد نظر مخالف از روش‌هاي غيرعلمي استفاده نشود.

ايشان استدلال و اقناع عقلي را اساس روشهاي علمي حوزه ها و تكفير را روشي غيرعلمي خواندند وافزودند: با آراي غلط، با استحكام اما متكي بر استدلال برخورد كنيد.

رهبر انقلاب اسلامي آموزش همراه با تفكر و تحقيق و تدبر را از ديگر لوازم پايبندي حوزه‌ها به ماهيت علمي برشمردند و خاطرنشان كردند: استادان محترم حوزه از ابتدا طلاب را متكي بر مطالعه، تفكر و تحقيق تربيت كنند.

* فقه، ستون فقرات حوزه است

ايشان با اشاره به ضرورت پژوهش محور بودن حوزه، نياز حوزه ها را به رشته هاي مختلف علوم از جمله فلسفه خاطرنشان كردند و افزودند: فقه، ستون فقرات حوزه است اما حوزه ها با اولويت بندي علوم، در رشته هاي ديگر نظير تفسير، فنون تبليغ و علوم انساني نيز متخصص تربيت كنند.

حضرت آيت الله خامنه اي، استقبال از شيوه هاي نو در آموزش و توليد علم را مورد تأكيد قرار دادند و با اشاره به اهميت نظام اخلاق و تربيت افزودند: حوزه در عرصه هاي برون حوزوي بويژه در عرصه بسيار وسيع و تأثيرگذار آموزش و پرورش، تحرك بيشتر و حضور فعال داشته باشد.

ايشان تحقق اين هدف را نيازمند تربيت متخصصان تعليم و تربيت و اخلاق دانستند و به مسئولان حوزه توصيه كردند: به اين ضرورت توجه كافي كنند.

رهبر انقلاب اسلامي با اشاره به بروز عرصه ها و وسائل جديد و تأثيرگذار در افكار عمومي داخل و خارج، خاطرنشان كردند: امكان بروز مستمر افكار و شبهات گوناگون، وظايف حوزه را بسيار سنگين تر و توجه حوزه به رشته هاي جديد و متنوع را ضروري ساخته است كه بايد براي اينكار برنامه ريزي شود.

ايشان جذب بيشتر افراد مستعد و مشتاق به حوزه ها را لازم دانستند و با اشاره به اقدامات مثبت و مهمي كه در حوزه علميه قم انجام شده افزودند: مديريت متين و قابل قبول كنوني كه تأييد مراجع معظم را نيز داراست در انجام اين اقدامات كاملاً مؤثر بوده است.

* همه مراقب باشند كه نهادهايي چون جامعه مدرسين تضعيف نشود

رهبر انقلاب اسلامي با تأكيد بر پرهيز از تضعيف شوراي عالي و مديريت حوزه افزودند: همه مراقب باشند كه نهادهاي عميق و ريشه داري چون جامعه مدرسين تضعيف نشوند.

حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به دشمني استكبار بويژه آمريكا و صهيونيزم با ترويج و تعميق دين داري افزودند: طرحها و اقداماتي همچون كاريكاتورهاي موهن، قرآن سوزي و ديگر اقدامات شبكه جهاني صهيونيزم نشان دهنده عمق خباثت دشمنان اسلام است و نبايد آنها را دستكم گرفت.

ايشان افزودند: حوزه علميه طبعاً در مقابل اين دشمني ها نمي تواند ساكت باشد و با هوشياري در مقابل تحركات استكبار موضع مي گيرد.

رهبر انقلاب اسلامي دشمن شناسي و پرهيز كامل از حركت در مسير دشمن را ضروري دانستند و افزودند: آحاد ملت از جمله همه حوزويان هميشه مراقب باشند تا حتي يك حرف و يك گام كوچك نيز در مسير دلخواه دشمن برداشته نشود.

حضرت آيت الله خامنه اي در بخش ديگري از سخنانشان، معنويت، توسل، تضرع، پرهيزگاري و بي رغبتي به امور دنيوي را اساس كار حوزه دانستند و خاطرنشان كردند: اگر همه ساز و كارهاي علمي، منطقي و معقول فراهم شود ولي روح و گرايش اخلاقي و معنوي حاكم نباشد، كارها در جهت صحيح پيش نخواهد رفت.

رهبر انقلاب اسلامي با يادآوري سيره اساتيد و علماي بزرگ و روشن ضمير حوزه از جمله امام خميني (ره) در نصيحت طلاب و دعوت عملي به اخلاق و معنويت، خاطرنشان كردند: دل جوانان از زمينه مناسبي براي پذيرش نصيحت و حركت به سمت درجات عالي معنوي برخوردار است و بايد از اين زمينه مساعد استفاده و طلاب را قولاً و عملاً به تفكر و تأمل در باب آخرت و علم آموزي با نيت خالص الهي دعوت كرد.

ايشان ديدار و گفتگو با فضلا، اساتيد و نخبگان حوزه را به ياد ماندني، و بسيار "مفيد و لذت بخش خواندند و افزودند: همه حرفهاي اساتيد و فضلا، خوب، سنجيده، ابتكاري و جالب بود.

حضرت آيت الله خامنه اي افزودند: در طرحها حتماً به شرايط و واقعيات توجه كافي شود تا امكان تحقق آنها افزايش يابد و سخنان خوب، در حد آرزو باقي نماند.

حضرت آيت الله خامنه اي با تأييد سخنان برخي اساتيد درباره ضرورت تدوين سند چشم انداز حوزه و يا بيانيه مأموريت حوزه و روحانيت خاطرنشان كردند: اين كار دشوار و پيچيده اگر با مقدمات صحيح انجام شود برنامه ريزي دراز مدت را نيز ممكن مي كند اما تا آن موقع، لازم است طرحهاي قابل عمل را مطرح و با جديت پيگيري كرد.

*علوم انساني ضروري است به شرط اينكه براساس جهان بيني اسلامي شكل گرفته باشد

رهبر انقلاب اسلامي همچنين با اشاره به سخنان يكي از استادان درباره علوم انساني، خاطرنشان كردند: علوم انساني، علومي لازم و ضروري است به شرط اينكه براساس جهان بيني اسلامي شكل گرفته باشد.

رهبر انقلاب اسلامي تأكيد كردند: حوزه علميه با آشنايي با علوم انساني رايج، علوم انساني مبتني بر جهان بيني و تفكرات اسلامي را تدوين كند.

در ابتداي اين ديدار 12 نفر از اساتيد حوزه و دانشگاه، فضلا و طلاب حوزه علميه قم به بيان ديدگاههاي خود درباره مسائل مختلف حوزوي، فقهي، علمي، فلسفي، اجتماعي و فرهنگي پرداختند.

اساتيد و فضلا، آقايان:
- عبدالحسين خسروپناه
- محمدرضا زيبايي نژاد
- محمدمهدي شب زنده دار
- هادي صادقي
- علي صبوحي طسوجي
- محمدجعفر علمي
- ابوالقاسم عليدوست
- غلامرضا فياضي
- محمد فتحعلي خاني
- عباس كعبي
- محمدمهدي مهندسي
- احمد مبلغي
آنها در سخنان خود بر اين محورها تأكيد كردند:
- ضرورت تدوين نقشه جامع علمي - پژوهشي حوزه علميه
- توجه كامل به علوم عقلي و مديريت اين علوم در حوزه علميه
- پيشنهاد تأسيس مدرسه عالي حكمت اسلامي
- ضرورت تأسيس و توسعه فلسفه هاي مضاف به "علوم و امور " همچون فلسفه فقه و فلسفه علوم انساني
- اهميت حفظ و تقويت انگيزه هاي معنوي و اخلاقي در سطوح مختلف حوزه ها
- لزوم تمركز بر تحقيق محوري در تدريس دروس سطوح عالي حوزه
- باز تعريف جايگاه تخصصي و علمي قرآن و تفسير در حوزه ها
- اصلاح نگرش به فناوري اطلاعات و آي.تي در حوزه در عين توجه كامل به توليد دانش و علم
- ضرورت اصلاح نظام آموزشي حوزه با تكيه بر سنتهاي پوياي آموزشي
- توجه كامل به محوريت عالم به جاي ترويج سيستم هاي سطح گستر
- ضرورت تقويت، تكثير و شبكه سازي حلقه هاي علمي بويژه در شهرستانها حول محور قله هاي علمي حوزه ها
- تعميق هرچه بيشتر فضاي نقد و مباحثه در حلقه هاي درون حوزوي
- ضرورت توجه كامل به ظرفيتهاي عميق و فرصت ساز وسائل نوين ارتباط جمعي و فضاهاي مجازي به عنوان صنايع فرهنگ ساز
- توجه به هنر به مثابه زبان زيبا، گويا و ماندگار در ترويج حقايق ناب ديني
- تدوين سند چشم انداز حوزه علميه
- تلاش عميق براي ارائه نظام مندِ پاسخهاي راهگشاي اسلام به مسائل جديد مطرح شده در جامعه بين المللي از جمله حقوق بشر، محيط زيست و همگرايي
- توجه به اقتضائات زمان و مكان و ساحت هاي نوپيدا در استنباط هاي فقهي
- ميدان دادن به اساتيد جوان، توانا و خوش فكر در عرصه مديريت
- لزوم كاربردي شدن علوم انساني در چارچوب مباني اسلامي و فرهنگ بومي
- ساماندهي تبليغ در حوزه با تشكيل اتاق عالي فكر و تدوين آيين نامه تبليغ
- ضرورت ارتباط عميق و مستمر متخصصان حوزوي با شبكه هاي نخبگان در كشورهاي مختلف بويژه جهان اسلام
- توجه به آينده پژوهي براي تأثيرگذاري بيشتر در روند تعامل و تضارب مكاتب فكري گوناگون جهان
- مهندسي تبليغ بر پايه توليد و توزيع صحيح پيام و براساس شناخت عميق نيازهاي مخاطب
- ارتقاي كيفي نقش استاد در روند تحول در حوزه
- جهاني نگري در ابعاد رفتاري - روشي و انديشه اي