عنوان خبر:جنگل ها در چنگال هيولاي آتش
دوشنبه 29 آذر 1389 - 21:25:50
این خبر از طرف پایگاه خبری گلستان نیوز
( http://www.golestannews.ir/news-762.html )
دوشنبه 29 آذر 1389 - 21:25:50
در حالي كه مردم و امدادگران با وجود تلاشهاي بسيار در هفته هاي اخير نتوانسته بود بطور كامل حريق جنگلهاي شمال كشور را مهار كنند، اما طبيعت خود دست بكار شد و موهبت الهي باران هيولاي آتش را از پاي درآورد.
به گزارش خبرنگاران ايرنا، بارانهاي هفته گذشته نه تنها به آلودگي هوا در تهران و شهرهاي بزرگ كشور پايان داد، بلكه موجب شد آتش خشمناكي كه در طول يك ماه گذشته، بخشهاي وسيعي از جنگلهاي زيباي استان گلستان را به كام خود كشيد، نيز خاموش شود.
اولين خبر آتش سوزي پائيزه در جنگلهاي پارك ملي گلستان به عنوان قوي ترين ذخيرگاه كشور كه 426 هزار هكتار مساحت دارد و علاوه بر گلستان بخشهايي از جنگلهاي استانهاي خراسان شمالي و سمنان را نيز در بر مي گيرد، يك ماه پيش توسط رسانه هاي مختلف به اطلاع همگان رسيد و از آن زمان تا روز دوشنبه گذشته بطور مداوم بخشهاي مختلفي از درختان اين جنگلها طعمه حريق گشت.
وزش بادهاي گرم پائيزه در اين استان به شعله ور شدن بيشتر جنگلها در اين مدت انجاميد بطوريكه شعله هاي بر افروخته آتش در شبها از مسافتهاي طولاني براي هر بيننده اي قابل مشاهده بود.
به گفته تقي ايرواني فرمانده يگان حفاظت از جنگلها و منابع طبيعي، در جريان اين آتش سوزيها، بيش از 50 هكتار از جنگلهاي استان گلستان از بين رفته و حجم وسيع حريق موجب بروز مشكلاتي براي نيروهاي امدادي شده است.
* چرا جنگل مي سوزد؟
اما پرسش اصلي براي همه آنان كه وقتي خبر آتش سوزي جنگلها را از رسانه ها شنيدند، آه از نهادشان بلند شد، يا كساني كه وقتي مرگ جنگلها را مي ديدند، اندوهي بزرگ وجودشان را فرا گرفت و نيز، همه زنان و مرداني كه با همت و شجاعت، به مبارزه با هيولاي آتش برخاسته بودند، اين است كه چرا جنگل مي سوزد؟
آنها با تعجب مي گويند چرا بايد جنگلهاي زيبا و محدود ما، طعمه زبانه هاي اين مهمان ناخوانده شود و آتش، حيات همه درختان، گياهان، جانوران و حتي انسانهاي حاضر در آن را تهديد سازد؟
براي اين پرسش تاكنون پاسخهاي فراواني نيز مطرح شده است. از اينكه كشور ما امسال با يك خشكسالي و كمبود بي سابقه بارش دست و پنجه نرم مي كند، اينكه گرماي هوا موجب آتش سوزي شده است، اينكه گردشگران و رهگذران در جنگلها، احتياط لازم را براي جلوگيري از آتش سوزي انجام نداده اند، گرفته تا طرح برخي شبهات و اظهارات مبني بر اينكه حتي افرادي با هدف كسب منافعي، به صورت عمدي در اين آتش سوزيها دست دارند.
در اين زمينه، فرمانده يگان حفاظت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور عامل انساني بويژه آتش زدن بقاياي محصولات كشاورزي در كشتزارهاي مجاور جنگل ها را كه باعث گرم شدن زمين مي شود، از عوامل مهم در بروز آتش سوزي در جنگل ها مي داند.
سرهنگ تقي ايرواني در اين باره به ايرنا گفت كه تبديل جنگل ها به اراضي كشاورزي، چراي مفرط و بي رويه دام و كوبيدگي خاك در نتيجه اين عمل نيز از ديگر دلايل آتش سوزيهاي اخير در جنگل ها است.
وي سوانح و حوادث و اجراي پروژه هاي ملي مانند بزرگراه ها، معادن و خطوط فشار قوي را هم در تخريب و آتش سوزي جنگل ها موثر دانست.
جواد قناعت استاندار گلستان هم عقيده دارد با توجه به فصل پائيز كه زمان ريزش برگ درختان است، خشك بودن برگ هاي درخت، خشكسالي دو سال اخير، كاهش رطوبت و افزايش دما،حضور ميهمانان در ايام تعطيلي هاي يك ماه اخير بويژه عيد قربان و عيد غدير و ايجاد كردن آتش توسط آنان براي پخت و پز غذا و آثار بجا مانده از اين آتش ها همه دست به دست هم داده بود تا حريق در جنگل ملي گلستان و علي آباد كتول رخ دهد.
اما علاوه بر اين اظهارات، برخي كارشناسان معتقدند عده اي از كشاورزان براي توسعه زمينهاي خود يا كساني كه به دنبال تصاحب زمين با هدف ساخت و ساز هستند نيز در آتش سوزيهاي اخير جنگلي در كشور نقش داشته اند.
گزارشگر يكي از روزنامه هاي مطرح كشور هم كه از نزديك در محل حريق در جنگل گلستان ديدن كرده ، در اين باره در گزارش خود نوشته است:' حتي اگر در خط مقدم آتش‌سوزي هم باشي باز حرفهاي ضد و نقيض تمامي ندارد. اينجا بعضي‌ها مي‌گويند خشكي هوا و بخيل شدن آسمان جرقه آتش را مي‌زند، اما بعضي‌ها چنين اعتقادي ندارند و همچنان معتقدند مردم محلي جنگل را آتش مي‌زنند:بعضي مردم محلي با مسوولان دعوايشان شده براي همين از جنگل انتقام مي‌گيرند. بعضي‌ها هم به خاطر اخراج دام‌هايشان از جنگل عصباني‌اند و مي‌گويند ديگي كه براي ما نمي‌جوشد بايد سر سگ در آن بجوشد. البته اين اعتقاد همه آنهايي نيست كه مي‌خواهند به ما اطلاعات بدهند، چون بعضي‌ها حرفهاي متفاوتي براي گفتن دارند. آنها مي‌گويند همين كه مردم زباله‌هايشان را در جنگل مي‌ريزند و بطري‌هاي آب و نوشابه‌شان را روي زمين رها مي‌كنند فرصت خوبي براي خورشيد مهيا مي‌شود تا اشعه‌هاي سوزانش را روي زباله‌ها بتاباند و آتشي به پا كند.'
از نظر علمي، كارشناسان جنگل و مراتع، آتش سوزي در جنگل ها را به دو دسته طبيعي و غيرطبيعي تقسيم مي كنند و عواملي مانند صاعقه و آتشفشان را از جمله دلايل آتش سوزي هاي طبيعي مي دانند.
آنان در باره دسته دوم مي گويند: آتش سوزي هاي غيرطبيعي در جنگل ها كه بوسيله انسان ها صورت مي گيرد يا عمدي است كه غالبا با مطامعي نظير ساخت و ساز يا چراي دامها و نيز، به علت اختلافات محلي انجام مي شود؛ و يا غيرعمدي.
كارشناسان در توضيح دلايل غيرعمدي آتش سوزي در جنگلها توسط انسانها توضيح مي دهند: اين كار به صورت روشن كردن آتش براي پختن غذا، انداختن سيگار يا كبريت روشن، ذغال سوزي، آتش زدن كاه و محصولات كشاورزي، جرقه زدن قطارها و وسايل نقليه موتوري و تيراندازي در جنگل روي مي دهد.
* انواع آتش سوزي هاي جنگلي
به رغم آنكه هر گونه آتش سوزي در جنگل خطرناك و مخرب است، اما بسته به ميزان و شدت آن، پيامدهاي متفاوتي را به همراه مي آورد.
'عسگر قوي پنجه' كارشناس جنگلداري در باره انواع آتش سوزيهاي جنگلي گفت: اولين نوع آتش سوزي سطحي است كه بر اثرسوختن علوفه كف جنگل، برگهاي خشك، خرده چوب و تراشه هاي درختان ايجاد مي شود.
به گفته وي، در آتش سوزي سطحي كه با سرعت زياد پيشروي مي كند، بيشتر پوشش علفي سطح جنگل از بين مي رود و بعضي از نهال ها و درختان جوان نيز خسارت مي بينند.
وي نوع ديگر را آتش سوزي تاجي ناميد و تصريح كرد: اين نوع آتش سوزي در قسمت تاج ( قسمت بالاي درختان ) اتفاق مي افتد و بسيار خطرناك است؛ زيرا آتش به قسمت تاج در ختان صدمه مي رساند در نتيجه سبب مرگ و از بين رفتن درخت مي شود.
اين كارشناس جنگلها يادآور شد: آتش سوزي تاجي بيشتر در درختاني كه شاخ و برگ آنها شعله ور مي شوند مانند درختان سوزني برگ ايجاد مي شود، اين نوع آتش سوزي بر اثر وزش باد يا عاملهاي ديگر از قسمت تاج يك درخت به درختان ديگر مي رسد، سرعت اين آتش سوزي زياد است؛ بطوري كه آتش درزمان كمي قسمت زيادي از جنگل را در بر مي گيرد.
به گفته قوي پنجه، آتش سوزي تنه اي يكي ديگر از انواع آتش سوزي در جنگل ها است . وي در تشريح اين نوع آتش سوزي گفت: در اين نوع آتش سوزي آتش به تنه درختان به ويژه درختان جوان و درختاني كه ميان تنه آنها خالي و خشك است سرايت مي كند، اما در صورتي كه ادامه يابد علاوه بر اينكه كل درخت مي سوزد به ساير درختان اطراف نيز سرايت مي كند.
وي افزود: اين نوع آتش سوزي بر اثر شدت آتش سوزي هاي سطحي و تاجي و در بعضي موارد به علت روشن كردن آتش در زير درختان و يا صاعقه ايجاد مي شود.
آنگونه كه مقامهاي مسئول در باره آتش سوزيهاي اخير در جنگلهاي گلستان عنوان كرده اند، اين آتش سوزيها از نوع سطحي بوده و به همين دليل، با وجود سطح بالاي منطقه حريق، درختان اندكي از بين رفته اند.
محمدجواد محمدي زاده معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان محيط زيست، هفتم آذرماه در جريان بازيدهاي مكرر خود از مناطق آتش گرفته در جنگلهاي گلستان به خبرنگاران گفت: مهمترين واقعيتي كه در اين آتش سوزي پنهان مانده اين است كه آتش سوزي در سطح است و نيروهاي ما در سطح درگيري و مهار آتش هستند، اما شرايط اقليمي باعث شده تا شدت آتش افزوده و به سمت و سوهاي ديگر كشيده شود.
جواد قناعت استاندار گلستان نيز با تاييد ديدگاه محمدي زاده گفته است: در حوادث اخير برخي از درختان سوخته، اما اين سوختگي سطحي بوده و تعداد درختان اندك و قليل است.
وي در همين زمينه از برخي اظهارات در باره وضعيت آتش سوزي هاي جنگلي در استان تحت مديريت خود انتقاد كرده و ادامه داده است: متاسفانه با برخي حرفهائي كه در برخي رسانه ها زده شده، اگر حرفهاي گذشته و امروز در خصوص اين آتش سوزي ها را كنار هم بگذاريم، بايد در استان گلستان، ديگر جنگلي وجود نداشته باشد.
* چه بايد كرد؟
ترديدي وجود ندارد كه آتش گرفتن، سوختن و نابودي حتي يك درخت در جنگل هاي كشور صدمات جبران ناپذيري به محيط زيست وارد مي كند. پس، براي پيشگيري، كنترل و جلوگيري از توسعه آتش سوزيها چه بايد كرد؟
به عقيده كارشناسان، نخستين و مهمترين گام، توجه و احساس مسئوليت همه مردم نسبت به حفظ جنگلها به عنوان يك نياز اساسي براي پاسداري از محيط زيست، پاكي هوا، تامين منابع اقتصادي و ذخاير گياهي و جانوري ارزشمند موجود آن است.
اگر مردم در زمينه مراقبت از جنگلها، حساسيت لازم را داشته و از هر گونه اقدامي كه خواسته يا ناخواسته مي تواند منجر به آتش سوزي شود، خودداري كنند، بطور طبيعي، از بروز بخش عمده اي از اينگونه رخدادها پيشگيري خواهد شد.
در اين زمينه، 'علي سلاجقه' رييس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور خواستار ممنوعيت آتش زدن مراتع و مزارع در استان هاي شمالي توسط كشاورزان پس از برداشت محصول شد.
وي گفت: اگر اين كار در عرصه هاي زيست محيطي مديريت نشود، وقوع سيلاب و به تبع آن فرسايش و خشكسالي را شاهد خواهيم بود.
رييس سازمان جنگلها وضعيت استان هاي شمالي را نامطلوب دانست و گفت: بعد از مهار آتش سوزي به دليل آن كه برگ هاي جنگل ها از بين رفتند و فرسايش خاك اتفاق افتاد، احتمال وقوع سيلاب تشديد مي شود.
سلاجقه ادامه داد: مديريت 93 درصد عرصه هاي استان هاي شمالي بر عهده منابع طبيعي است كه نيازمند مديريت صحيح هستيم تا كار را با حداقل هزينه ها پيش ببريم.
به گفته رييس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور، تغيير شرايط آب و هوايي و گرمايش زمين و از بين رفتن جنگل هاي انبوه بر اثر تغيير اقليم وقوع سيلابهاي و بارندگي هاي كوتاه مدت را به دنبال دارد.
اما علاوه بر فرهنگ سازي و تقويت همكاري عمومي، نهادهاي مسئول در كشور نيز بايد نسبت به وقوع هر گونه آتش سوزي در جنگلها حساس بوده و با تجهيزات و امكانات مناسب در اسرع وقت به رويارويي با آن بپردازند، اين موضوعي است كه از نظر برخي كارشناسان، در مورد آتش سوزيهاي اخير در جنگلهاي شمال كشور در حد انتظار نبوده و به همين دليل، حريق وسعت يافته است.
اين در حالي است كه مسئولان مربوطه مي گويند علاوه بر تامين چند فروند بالگرد، با سازماندهي كمكهاي مردمي و بكارگيري صدهاتن از نيروهاي نظامي و دولتي در زمينه كنترل و خاموش كردن آتش در جنگلهاي گلستان اقدامات ارزنده اي انجام داده اند.
قناعت استاندار گلستان در اين زمينه از آماده كردن حوضچه هاي آبگيري براي بالگردها، حضور تجهيزات و نيروهاي عملياتي و امدادي با انواع و اقسام تجهيزات و ماشين آلات در منطقه، تامين آب مورد نياز هر روز به تعداد هفت تانكر، تامين سوخت بالگردها، حضور نيروهاي بسيج، سپاه، هلال احمر، لشكر ??، نيروي انتظامي و نيروهاي مردمي به تعداد ميانگين ??? نفر در روز، به عنوان بخشي از اقداماتي نام برد كه براي اطفاي آتش سوزي هاي اخير در پارك ملي گلستان انجام شده است.
اين آتش سوزيها همچنين منجر به تشكيل كميته بحران در استان گلستان شد، موضوعي كه رييس سازمان جنگلها و مراتع كشور بر لزوم تداوم آن تاكيد دارد.
سلاجقه در اين زمينه گفت: بايد با مديريت عالمانه، تشكيل ستاد مديريت بحران و ستاد مديريت پيشگيري در سطح كشور، جلوي حوادث گرفته شود.
فرمانده يگان حفاظت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشورهم در اين باره گفت: براي پيشگيري از گسترش آتش سوزي در جنگل ها چهار پايگاه اطفاي حريق جنگل ها در منطقه شمال و زاگرس وهمچنين بالگرد 206، ام آي 117 و 114 براي شناسايي و هلي برد نيرو و سبد آبپاش مورد نياز است.
به گفته سرهنگ ايرواني، با اين امكانات روند اطفاي حريق شدت بيشتري خواهد يافت.
'حسين باقري' معاون وزير كشورو رئيس سازمان مديريت بحران كشور نيزاز تخصيص 40 ميليارد ريال بودجه براي استان به منظور اجراي عمليات اطفاي حريق در جنگل ها خبر داد و گفت: با آماده باش 10 يگان براي استان هاي گلستان و مازندران اين يگان ها بنا به درخواست استانداران در منطقه حضور مي يابند.
وي افزود: طرح ساخت پرنده هاي اطفاي حريق بدون سرنشين در ايران نيز در حال تهيه است و انتظار مي رود با اجراي آن، امكانات مناسبي براي كنترل آتش سوزيها فراهم شود.
رئيس سازمان مديريت بحران كشور اظهار داشت: اين پرنده ها كه مجهز به كپسول فشرده 35 كيلوگرمي هستند، به راحتي مي توانند آتش را در جنگلها در همان لحظه شروع، خاموش كنند.
اين طرحها و برنامه ها در شرايطي براي جلوگيري از آتش سوزيهاي جنگلي در كشور مطرح مي شود كه استاندار گلستان هشدار داده است با توجه به پيش بيني هاي هواشناسي، آتش سوزي هاي آتي در جنگل هاي گلستان دور از دسترس نيست و مسئولان مربوطه بايد در اين زمينه عزم جدي خود را به كار گيرند.
قناعت گفت: شرايط اقليمي امروز طوري است كه آتش سوزي به سمت كمي و كيفي شدن در سنوات آتي پيش مي رود و بايد اين مساله در سطح ملي با جديت بيشتري دنبال و پيگيري شود.
وي ادامه داد: با توجه به اين مهم، سازمان مديريت بحران كشور، نيروهاي مسلح، مجلس و دولت بايد پاي كار بيايند و امكانات و تجهيزات بيشتري در زمينه مهار، اطفا و كنترل آتش وارد استان كنند.
استاندار گلستان افزود: 90 درصد آتش سوزي در جنگل هاي استان گلستان در شيب بالاي 60 تا 70 درصد رخ داده است كه بهداشت جنگل و سرويس دهي در اين مناطق صورت نمي گيرد.
قناعت گفت: افتادن و خميده شدن درختان پير و پوسيده، جمع شدن برگهاي خشك همه اين مسائل به بسط و گسترش آتش در منطقه كمك مي كند. در اين زمينه بايد كار جدي مسئولان به خصوص دولت و مجلس در بهره برداري از اين زمين ها با اين شيب ها در دستور كار قرار گيرد و چوب هاي اين درختان كه خشك است و درختان نيز پوسيده هستند در اختيار اهالي روستاهاي نزديك جنگل قرار داده شود.
اما، علاوه بر همه اينها، در شرايط كنوني كه كشور با خشكسالي دست و پنجه نرم مي كند، بايد همه نهادها و دستگاههاي امدادي و خدماتي كشور نيز براي رويارويي با پديده آتش سوزي در هر نقطه كشور آماده باشند تا در صورت وقوع چنين رويدادهاي تلخي، با حمايت مردم و نيروهاي سازماندهي شده، در كمترين زمان ممكن بتوانند اين هيولا را مهار و سركوب كنند.
اولين خبر آتش سوزي پائيزه در جنگلهاي پارك ملي گلستان به عنوان قوي ترين ذخيرگاه كشور كه 426 هزار هكتار مساحت دارد و علاوه بر گلستان بخشهايي از جنگلهاي استانهاي خراسان شمالي و سمنان را نيز در بر مي گيرد، يك ماه پيش توسط رسانه هاي مختلف به اطلاع همگان رسيد و از آن زمان تا روز دوشنبه گذشته بطور مداوم بخشهاي مختلفي از درختان اين جنگلها طعمه حريق گشت.
وزش بادهاي گرم پائيزه در اين استان به شعله ور شدن بيشتر جنگلها در اين مدت انجاميد بطوريكه شعله هاي بر افروخته آتش در شبها از مسافتهاي طولاني براي هر بيننده اي قابل مشاهده بود.
به گفته تقي ايرواني فرمانده يگان حفاظت از جنگلها و منابع طبيعي، در جريان اين آتش سوزيها، بيش از 50 هكتار از جنگلهاي استان گلستان از بين رفته و حجم وسيع حريق موجب بروز مشكلاتي براي نيروهاي امدادي شده است.
* چرا جنگل مي سوزد؟
اما پرسش اصلي براي همه آنان كه وقتي خبر آتش سوزي جنگلها را از رسانه ها شنيدند، آه از نهادشان بلند شد، يا كساني كه وقتي مرگ جنگلها را مي ديدند، اندوهي بزرگ وجودشان را فرا گرفت و نيز، همه زنان و مرداني كه با همت و شجاعت، به مبارزه با هيولاي آتش برخاسته بودند، اين است كه چرا جنگل مي سوزد؟
آنها با تعجب مي گويند چرا بايد جنگلهاي زيبا و محدود ما، طعمه زبانه هاي اين مهمان ناخوانده شود و آتش، حيات همه درختان، گياهان، جانوران و حتي انسانهاي حاضر در آن را تهديد سازد؟
براي اين پرسش تاكنون پاسخهاي فراواني نيز مطرح شده است. از اينكه كشور ما امسال با يك خشكسالي و كمبود بي سابقه بارش دست و پنجه نرم مي كند، اينكه گرماي هوا موجب آتش سوزي شده است، اينكه گردشگران و رهگذران در جنگلها، احتياط لازم را براي جلوگيري از آتش سوزي انجام نداده اند، گرفته تا طرح برخي شبهات و اظهارات مبني بر اينكه حتي افرادي با هدف كسب منافعي، به صورت عمدي در اين آتش سوزيها دست دارند.
در اين زمينه، فرمانده يگان حفاظت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور عامل انساني بويژه آتش زدن بقاياي محصولات كشاورزي در كشتزارهاي مجاور جنگل ها را كه باعث گرم شدن زمين مي شود، از عوامل مهم در بروز آتش سوزي در جنگل ها مي داند.
سرهنگ تقي ايرواني در اين باره به ايرنا گفت كه تبديل جنگل ها به اراضي كشاورزي، چراي مفرط و بي رويه دام و كوبيدگي خاك در نتيجه اين عمل نيز از ديگر دلايل آتش سوزيهاي اخير در جنگل ها است.
وي سوانح و حوادث و اجراي پروژه هاي ملي مانند بزرگراه ها، معادن و خطوط فشار قوي را هم در تخريب و آتش سوزي جنگل ها موثر دانست.
جواد قناعت استاندار گلستان هم عقيده دارد با توجه به فصل پائيز كه زمان ريزش برگ درختان است، خشك بودن برگ هاي درخت، خشكسالي دو سال اخير، كاهش رطوبت و افزايش دما،حضور ميهمانان در ايام تعطيلي هاي يك ماه اخير بويژه عيد قربان و عيد غدير و ايجاد كردن آتش توسط آنان براي پخت و پز غذا و آثار بجا مانده از اين آتش ها همه دست به دست هم داده بود تا حريق در جنگل ملي گلستان و علي آباد كتول رخ دهد.
اما علاوه بر اين اظهارات، برخي كارشناسان معتقدند عده اي از كشاورزان براي توسعه زمينهاي خود يا كساني كه به دنبال تصاحب زمين با هدف ساخت و ساز هستند نيز در آتش سوزيهاي اخير جنگلي در كشور نقش داشته اند.
گزارشگر يكي از روزنامه هاي مطرح كشور هم كه از نزديك در محل حريق در جنگل گلستان ديدن كرده ، در اين باره در گزارش خود نوشته است:' حتي اگر در خط مقدم آتش‌سوزي هم باشي باز حرفهاي ضد و نقيض تمامي ندارد. اينجا بعضي‌ها مي‌گويند خشكي هوا و بخيل شدن آسمان جرقه آتش را مي‌زند، اما بعضي‌ها چنين اعتقادي ندارند و همچنان معتقدند مردم محلي جنگل را آتش مي‌زنند:بعضي مردم محلي با مسوولان دعوايشان شده براي همين از جنگل انتقام مي‌گيرند. بعضي‌ها هم به خاطر اخراج دام‌هايشان از جنگل عصباني‌اند و مي‌گويند ديگي كه براي ما نمي‌جوشد بايد سر سگ در آن بجوشد. البته اين اعتقاد همه آنهايي نيست كه مي‌خواهند به ما اطلاعات بدهند، چون بعضي‌ها حرفهاي متفاوتي براي گفتن دارند. آنها مي‌گويند همين كه مردم زباله‌هايشان را در جنگل مي‌ريزند و بطري‌هاي آب و نوشابه‌شان را روي زمين رها مي‌كنند فرصت خوبي براي خورشيد مهيا مي‌شود تا اشعه‌هاي سوزانش را روي زباله‌ها بتاباند و آتشي به پا كند.'
از نظر علمي، كارشناسان جنگل و مراتع، آتش سوزي در جنگل ها را به دو دسته طبيعي و غيرطبيعي تقسيم مي كنند و عواملي مانند صاعقه و آتشفشان را از جمله دلايل آتش سوزي هاي طبيعي مي دانند.
آنان در باره دسته دوم مي گويند: آتش سوزي هاي غيرطبيعي در جنگل ها كه بوسيله انسان ها صورت مي گيرد يا عمدي است كه غالبا با مطامعي نظير ساخت و ساز يا چراي دامها و نيز، به علت اختلافات محلي انجام مي شود؛ و يا غيرعمدي.
كارشناسان در توضيح دلايل غيرعمدي آتش سوزي در جنگلها توسط انسانها توضيح مي دهند: اين كار به صورت روشن كردن آتش براي پختن غذا، انداختن سيگار يا كبريت روشن، ذغال سوزي، آتش زدن كاه و محصولات كشاورزي، جرقه زدن قطارها و وسايل نقليه موتوري و تيراندازي در جنگل روي مي دهد.
* انواع آتش سوزي هاي جنگلي
به رغم آنكه هر گونه آتش سوزي در جنگل خطرناك و مخرب است، اما بسته به ميزان و شدت آن، پيامدهاي متفاوتي را به همراه مي آورد.
'عسگر قوي پنجه' كارشناس جنگلداري در باره انواع آتش سوزيهاي جنگلي گفت: اولين نوع آتش سوزي سطحي است كه بر اثرسوختن علوفه كف جنگل، برگهاي خشك، خرده چوب و تراشه هاي درختان ايجاد مي شود.
به گفته وي، در آتش سوزي سطحي كه با سرعت زياد پيشروي مي كند، بيشتر پوشش علفي سطح جنگل از بين مي رود و بعضي از نهال ها و درختان جوان نيز خسارت مي بينند.
وي نوع ديگر را آتش سوزي تاجي ناميد و تصريح كرد: اين نوع آتش سوزي در قسمت تاج ( قسمت بالاي درختان ) اتفاق مي افتد و بسيار خطرناك است؛ زيرا آتش به قسمت تاج در ختان صدمه مي رساند در نتيجه سبب مرگ و از بين رفتن درخت مي شود.
اين كارشناس جنگلها يادآور شد: آتش سوزي تاجي بيشتر در درختاني كه شاخ و برگ آنها شعله ور مي شوند مانند درختان سوزني برگ ايجاد مي شود، اين نوع آتش سوزي بر اثر وزش باد يا عاملهاي ديگر از قسمت تاج يك درخت به درختان ديگر مي رسد، سرعت اين آتش سوزي زياد است؛ بطوري كه آتش درزمان كمي قسمت زيادي از جنگل را در بر مي گيرد.
به گفته قوي پنجه، آتش سوزي تنه اي يكي ديگر از انواع آتش سوزي در جنگل ها است . وي در تشريح اين نوع آتش سوزي گفت: در اين نوع آتش سوزي آتش به تنه درختان به ويژه درختان جوان و درختاني كه ميان تنه آنها خالي و خشك است سرايت مي كند، اما در صورتي كه ادامه يابد علاوه بر اينكه كل درخت مي سوزد به ساير درختان اطراف نيز سرايت مي كند.
وي افزود: اين نوع آتش سوزي بر اثر شدت آتش سوزي هاي سطحي و تاجي و در بعضي موارد به علت روشن كردن آتش در زير درختان و يا صاعقه ايجاد مي شود.
آنگونه كه مقامهاي مسئول در باره آتش سوزيهاي اخير در جنگلهاي گلستان عنوان كرده اند، اين آتش سوزيها از نوع سطحي بوده و به همين دليل، با وجود سطح بالاي منطقه حريق، درختان اندكي از بين رفته اند.
محمدجواد محمدي زاده معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان محيط زيست، هفتم آذرماه در جريان بازيدهاي مكرر خود از مناطق آتش گرفته در جنگلهاي گلستان به خبرنگاران گفت: مهمترين واقعيتي كه در اين آتش سوزي پنهان مانده اين است كه آتش سوزي در سطح است و نيروهاي ما در سطح درگيري و مهار آتش هستند، اما شرايط اقليمي باعث شده تا شدت آتش افزوده و به سمت و سوهاي ديگر كشيده شود.
جواد قناعت استاندار گلستان نيز با تاييد ديدگاه محمدي زاده گفته است: در حوادث اخير برخي از درختان سوخته، اما اين سوختگي سطحي بوده و تعداد درختان اندك و قليل است.
وي در همين زمينه از برخي اظهارات در باره وضعيت آتش سوزي هاي جنگلي در استان تحت مديريت خود انتقاد كرده و ادامه داده است: متاسفانه با برخي حرفهائي كه در برخي رسانه ها زده شده، اگر حرفهاي گذشته و امروز در خصوص اين آتش سوزي ها را كنار هم بگذاريم، بايد در استان گلستان، ديگر جنگلي وجود نداشته باشد.
* چه بايد كرد؟
ترديدي وجود ندارد كه آتش گرفتن، سوختن و نابودي حتي يك درخت در جنگل هاي كشور صدمات جبران ناپذيري به محيط زيست وارد مي كند. پس، براي پيشگيري، كنترل و جلوگيري از توسعه آتش سوزيها چه بايد كرد؟
به عقيده كارشناسان، نخستين و مهمترين گام، توجه و احساس مسئوليت همه مردم نسبت به حفظ جنگلها به عنوان يك نياز اساسي براي پاسداري از محيط زيست، پاكي هوا، تامين منابع اقتصادي و ذخاير گياهي و جانوري ارزشمند موجود آن است.
اگر مردم در زمينه مراقبت از جنگلها، حساسيت لازم را داشته و از هر گونه اقدامي كه خواسته يا ناخواسته مي تواند منجر به آتش سوزي شود، خودداري كنند، بطور طبيعي، از بروز بخش عمده اي از اينگونه رخدادها پيشگيري خواهد شد.
در اين زمينه، 'علي سلاجقه' رييس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور خواستار ممنوعيت آتش زدن مراتع و مزارع در استان هاي شمالي توسط كشاورزان پس از برداشت محصول شد.
وي گفت: اگر اين كار در عرصه هاي زيست محيطي مديريت نشود، وقوع سيلاب و به تبع آن فرسايش و خشكسالي را شاهد خواهيم بود.
رييس سازمان جنگلها وضعيت استان هاي شمالي را نامطلوب دانست و گفت: بعد از مهار آتش سوزي به دليل آن كه برگ هاي جنگل ها از بين رفتند و فرسايش خاك اتفاق افتاد، احتمال وقوع سيلاب تشديد مي شود.
سلاجقه ادامه داد: مديريت 93 درصد عرصه هاي استان هاي شمالي بر عهده منابع طبيعي است كه نيازمند مديريت صحيح هستيم تا كار را با حداقل هزينه ها پيش ببريم.
به گفته رييس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشور، تغيير شرايط آب و هوايي و گرمايش زمين و از بين رفتن جنگل هاي انبوه بر اثر تغيير اقليم وقوع سيلابهاي و بارندگي هاي كوتاه مدت را به دنبال دارد.
اما علاوه بر فرهنگ سازي و تقويت همكاري عمومي، نهادهاي مسئول در كشور نيز بايد نسبت به وقوع هر گونه آتش سوزي در جنگلها حساس بوده و با تجهيزات و امكانات مناسب در اسرع وقت به رويارويي با آن بپردازند، اين موضوعي است كه از نظر برخي كارشناسان، در مورد آتش سوزيهاي اخير در جنگلهاي شمال كشور در حد انتظار نبوده و به همين دليل، حريق وسعت يافته است.
اين در حالي است كه مسئولان مربوطه مي گويند علاوه بر تامين چند فروند بالگرد، با سازماندهي كمكهاي مردمي و بكارگيري صدهاتن از نيروهاي نظامي و دولتي در زمينه كنترل و خاموش كردن آتش در جنگلهاي گلستان اقدامات ارزنده اي انجام داده اند.
قناعت استاندار گلستان در اين زمينه از آماده كردن حوضچه هاي آبگيري براي بالگردها، حضور تجهيزات و نيروهاي عملياتي و امدادي با انواع و اقسام تجهيزات و ماشين آلات در منطقه، تامين آب مورد نياز هر روز به تعداد هفت تانكر، تامين سوخت بالگردها، حضور نيروهاي بسيج، سپاه، هلال احمر، لشكر ??، نيروي انتظامي و نيروهاي مردمي به تعداد ميانگين ??? نفر در روز، به عنوان بخشي از اقداماتي نام برد كه براي اطفاي آتش سوزي هاي اخير در پارك ملي گلستان انجام شده است.
اين آتش سوزيها همچنين منجر به تشكيل كميته بحران در استان گلستان شد، موضوعي كه رييس سازمان جنگلها و مراتع كشور بر لزوم تداوم آن تاكيد دارد.
سلاجقه در اين زمينه گفت: بايد با مديريت عالمانه، تشكيل ستاد مديريت بحران و ستاد مديريت پيشگيري در سطح كشور، جلوي حوادث گرفته شود.
فرمانده يگان حفاظت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري كشورهم در اين باره گفت: براي پيشگيري از گسترش آتش سوزي در جنگل ها چهار پايگاه اطفاي حريق جنگل ها در منطقه شمال و زاگرس وهمچنين بالگرد 206، ام آي 117 و 114 براي شناسايي و هلي برد نيرو و سبد آبپاش مورد نياز است.
به گفته سرهنگ ايرواني، با اين امكانات روند اطفاي حريق شدت بيشتري خواهد يافت.
'حسين باقري' معاون وزير كشورو رئيس سازمان مديريت بحران كشور نيزاز تخصيص 40 ميليارد ريال بودجه براي استان به منظور اجراي عمليات اطفاي حريق در جنگل ها خبر داد و گفت: با آماده باش 10 يگان براي استان هاي گلستان و مازندران اين يگان ها بنا به درخواست استانداران در منطقه حضور مي يابند.
وي افزود: طرح ساخت پرنده هاي اطفاي حريق بدون سرنشين در ايران نيز در حال تهيه است و انتظار مي رود با اجراي آن، امكانات مناسبي براي كنترل آتش سوزيها فراهم شود.
رئيس سازمان مديريت بحران كشور اظهار داشت: اين پرنده ها كه مجهز به كپسول فشرده 35 كيلوگرمي هستند، به راحتي مي توانند آتش را در جنگلها در همان لحظه شروع، خاموش كنند.
اين طرحها و برنامه ها در شرايطي براي جلوگيري از آتش سوزيهاي جنگلي در كشور مطرح مي شود كه استاندار گلستان هشدار داده است با توجه به پيش بيني هاي هواشناسي، آتش سوزي هاي آتي در جنگل هاي گلستان دور از دسترس نيست و مسئولان مربوطه بايد در اين زمينه عزم جدي خود را به كار گيرند.
قناعت گفت: شرايط اقليمي امروز طوري است كه آتش سوزي به سمت كمي و كيفي شدن در سنوات آتي پيش مي رود و بايد اين مساله در سطح ملي با جديت بيشتري دنبال و پيگيري شود.
وي ادامه داد: با توجه به اين مهم، سازمان مديريت بحران كشور، نيروهاي مسلح، مجلس و دولت بايد پاي كار بيايند و امكانات و تجهيزات بيشتري در زمينه مهار، اطفا و كنترل آتش وارد استان كنند.
استاندار گلستان افزود: 90 درصد آتش سوزي در جنگل هاي استان گلستان در شيب بالاي 60 تا 70 درصد رخ داده است كه بهداشت جنگل و سرويس دهي در اين مناطق صورت نمي گيرد.
قناعت گفت: افتادن و خميده شدن درختان پير و پوسيده، جمع شدن برگهاي خشك همه اين مسائل به بسط و گسترش آتش در منطقه كمك مي كند. در اين زمينه بايد كار جدي مسئولان به خصوص دولت و مجلس در بهره برداري از اين زمين ها با اين شيب ها در دستور كار قرار گيرد و چوب هاي اين درختان كه خشك است و درختان نيز پوسيده هستند در اختيار اهالي روستاهاي نزديك جنگل قرار داده شود.
اما، علاوه بر همه اينها، در شرايط كنوني كه كشور با خشكسالي دست و پنجه نرم مي كند، بايد همه نهادها و دستگاههاي امدادي و خدماتي كشور نيز براي رويارويي با پديده آتش سوزي در هر نقطه كشور آماده باشند تا در صورت وقوع چنين رويدادهاي تلخي، با حمايت مردم و نيروهاي سازماندهي شده، در كمترين زمان ممكن بتوانند اين هيولا را مهار و سركوب كنند.
این خبر از طرف پایگاه خبری گلستان نیوز
( http://www.golestannews.ir/news-762.html )